Zakopane. Uczcili 130 rocznicę śmierci Chałubińskiego [ZDJĘCIA]

WIDEO: „Co za akcja!” z piłkarzem Wisły Kraków Pawłem Brożkiem

Nazwisko Chałubińskiego na zawsze pozostanie związane z Tatrami. To on zwrócił uwagę na klimatyczne walory Zakopanego w leczeniu gruźlicy, „odkrył” piękno podhalańskiej kultury, zainicjował badania nad tatrzańską przyrodą. To on stworzył swoisty model zwiedzania najwyższych gór w Polsce, organizując tzw. „wycieczki bez programu”. Grupę turystów prowadzili specjalnie dobrani górale. Przewodnicy wskazywali drogę, pomagali w pokonywaniu trudnych miejsc, transportowali ciężkie bagaże. Na postojach opiekowali się „panami”, śpiewali, grali na skrzypkach, tańczyli. W ten sposób przybywająca pod Tatry inteligencja poznawała piękno góralszczyzny.

Co sprawiło, że warszawski lekarz wywarł tak przemożny wpływ na narodziny „mody na Tatry”? Zdecydowała o tym pozycja, jaką dr Chałubiński zdobył ofiarną pracą i kompetencjami najwyższej próby. Urodził się w 1820 r. w Radomiu. Jesienią 1838 roku na Akademii Medyko-Chirurgicznej w Wilnie zaczął studiować medycynę oraz – pod kierunkiem Stanisława Batysa Gorskiego – botanikę, która od tej pory stała się jego wielką pasją. Po likwidacji wileńskiej akademii w 1840 roku zdecydował się na niemieckojęzyczne studia w Dorpacie (dziś Tartu w Estonii). W Dorpacie uczył się głównie botaniki, już w 1842 roku uzyskał dyplom kandydata nauk przyrodniczych na podstawie rozprawy "Historyczny przegląd mniemań o płciowości i sposobie zapładniania się u roślin". Następnie wznowił studia medyczne w Würzburgu, gdzie 1844, za pracę "O moczu ze stanowiska fizjologicznego i patologicznego" uzyskał dyplom doktora medycyny, chirurgii i położnictwa.

W 1845 r. rozpoczął praktykę lekarską w Warszawie. Pracował w Szpitalu Ewangelickim, a następnie w Szpitalu Dzieciątka Jezus. W roku 1859 objął stanowisko profesora w nowo otwartej warszawskiej Akademii Medyko-Chirurgicznej. W 1862 został profesorem w założonej właśnie Szkole Głównej. Po jej likwidacji w 1869 r. wykładał krótko w utworzonym przez Rosjan Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim. Zmuszono go do odejścia w 1871 r., ponieważ nie chciał wykładać po rosyjsku.

Chałubiński, pochłonięty pracą pedagogiczną i praktyką lekarską, nie stronił od działalności społecznej. W roku 1861 wszedł w skład Delegacji Miejskiej, która miała zapewnić spokój w Warszawie w czasie pogrzebu pięciu poległych uczestników manifestacji z 27 lutego. Aktywnie działał w Towarzystwie Lekarskim Warszawskim. Cieszył się ogromnym szacunkiem wśród niezliczonych pacjentów. Jego autorytet zaważył na spopularyzowaniu kuracji i wypoczynku pod Giewontem. Chałubiński poznał Tatry podczas pierwszych wycieczek w latach 50. Od 1873 r. regularnie spędzał wakacje w Zakopanem. W 1882 r. wybudował tu dla siebie dom, osiadł w nim na stałe w 1888. Rok później zmarł. Wybitny warszawiak, patriota, społecznik, patron jednej z głównych stołecznych ulic, został pochowany na Starym Cmentarzu na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem.

Źródło: Muzeum Tatrzańskie, tekst: Marek Olkuśnik