Zakopane. Odnowiono ponad 200-letnie stroje góralskie

FLESZ - Jaka będzie zima w tym roku?

Muzeum spod Giewontu ma w swoich zbiorach ok. 2500 elementów góralskiego odzienia. W większości są to stroje regionalne z Podhala, ale także z innych zakątków ziem górskich - Spisza, Orawy, czy Pienin. - Myślę, że można na podstawie tej kolekcji mówić o dziejach, zmieniających się modach tego stroju począwszy od końca XVIII wieku - mówi Anna Kozak, kierownik działu etnograficznego Muzeum Tatrzańskiego.

Najstarszy egzemplarz ma ponad 200 lat. - Zbieramy ubiór ludowy od początku istnienia naszej placówki. Właściwie od 1889 roku. Najstarsza kolekcja ubiorów, które trafiła do nas, to była kolekcja strojów odświętnych kobiecych z Czorsztyna. Kolekcja należała do hrabiego Stanisława Drohojowskiego. Ta kolekcja liczyła ponad 50 elementów. Była to już wówczas kolekcja ubiorów, które wyszły z użycia - mówi Anna Kozak.

Cała kolekcja stanowi unikatowy przykład ubioru ludowego i jest bezcennym świadectwem rozwoju mody z minionych epok, ale także rzemiosła i rękodzieła. Bogato dekorowane, wykonane z pietyzmem i uwagą, do dziś urzekają. Niektóre jednak elementy stroju wymagały konserwacji – by zabezpieczyć je przed dalszym niszczenie.

- Konserwacji zostały poddane kożuchy, serdaki, gorsety, spódnice, czapki, czepki oraz akcesoria takie jak: stroik czy bukiet pytaca, czyli góralskiego drużby weselnego - zaznacza Aleksandra Trybuła z działu konserwacji Muzeum Tatrzańskiego.

Prace konserwatorskie zostały wykonane przez pracownie z Krakowa i Warszawy. Dzięki ich wysiłkom eksponaty otrzymały wsparcie przedłużające im życie na kolejne pokolenia, ciesząc oko swym niepowtarzalnym urokiem rzemiosła wysokiej klasy.

- Podjęte prace ujawniły nam także tajemnice, jakie mogą w sobie kryć tego typu zbiory. Np. w gorsecie damskim odkryliśmy kawałki papieru czerpanego. Okazało się, że jest on zapisany atramentem. Próbujemy obecnie odczytać co jest na papierze napisane. To pozwoli nam doprecyzować czas powstania takiego elementu stroju - zaznacza Aleksandra Trybuła.

Z kolei w starym męskim kożuchu odnaleziono stare kawałki gazet, które miały usztywniać strój. Muzealnicy teraz starają się rozszyfrować z jakiej gazety i z jakiego okresy pochodzą strony. W innym przypadku okazało się, że jeden ze strojów damskich okazał się być… pomalowany.

W ramach prac konserwatorskich poprawiano ubytki, oczyszczano materiał, dezynfekowano.

- Dzięki całej operacji udało się nam lepiej zrozumieć ich specyfikę, ale także zgromadzoną wiedzę mamy nadzieję wykorzystać na przygotowywanej przez Muzeum Tatrzańskie przekrojowej wystawie ubioru ludowego. Będzie to pierwsza tak obszerna ekspozycja dotycząca tego tematu, która będzie też jedną z pierwszych w Gmachu Głównym Muzeum Tatrzańskiego po trwającym właśnie remoncie generalnym – zapowiada Anna Kozak. Gmach ma zostać otwarty w 2023 roku i wtedy też każdy będzie mógł zobaczyć jak 200 lat temu ubierali się górale.

Konserwacja strojów góralskich kosztowała w sumie 230 tys. zł. Cała operacja została dofinansowana w ramach programu „Wspieranie działań muzealnych” ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury. Wkład własny z kolei Muzeum uzyskało ze środków Urzędu Marszałkowskiego w Krakowie.