Zabytek Zadbany 2021. Małopolskie zabytki wśród laureatów i wyróżnionych w konkursie

Do konkursu zostało zgłoszonych 136 zabytków z 15 województw. Łącznie w sześciu kategoriach konkursowych jury nagrodziło 21 obiektów zabytkowych.

Z województwa małopolskiego w gronie laureatów znalazła się trwała ruina zamku w Rabsztynie, a wśród wyróżnionych kościół Świętego Michała Archanioła w Szalowej oraz Willa Koliba - Muzeum Stylu Zakopiańskiego im. Stanisława Witkiewicza w Zakopanem - obiekty zabytkowe z województwa małopolskiego.

Celem ogólnopolskiego konkursu „Zabytek Zadbany” jest promocja właściwej opieki nad zabytkami poprzez wzorowo prowadzone prace budowlane, konserwatorskie, rewaloryzacyjne i adaptacyjne, a także systematyczne działania na rzecz właściwego utrzymania zabytków zgodnie z najwyższymi standardami badawczymi i wykonawczymi.

Komisja konkursowa - w kategorii właściwe użytkowanie i stała opieka nad zabytkiem - przyznała laur Gminie Olkusz za prowadzone od ponad 20 lat kompleksowe działania utrwalające zagrożone ruiny zamku w Rabsztynie. Zastosowane rozwiązania wykonywane zgodnie z Kartą ochrony historycznych ruin Polskiego Komitetu Narodowego Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków pozwoliły zabezpieczyć i wyeksponować najcenniejsze odkryte relikty gotyckie i renesansowe oraz przedstawić w czytelny sposób historię zamku oraz kolejne fazy działań konserwatorskich.

Zamek położony na Szlaku Orlich Gniazd, wzniesiony na skalistym wzgórzu zwanym „kruczą skałą”, należy do najcenniejszych przykładów architektury obronnej w Małopolsce i w kraju. Funkcjonujący obecnie w formie trwałej ruiny zamek stanowi dobrze zakomponowaną atrakcję turystyczną, Dzięki kompleksowym i systematycznym pracom konserwatorskim rabsztyński zamek odzyskał swoje znaczenie w krajobrazie.

Wyróżnienie - w kategorii architektura i budownictwo drewniane - otrzymała Parafia Rzymskokatolicka Świętego Michała Archanioła w Szalowej za kompleksowe badania i prace konserwatorskie. Działania te prowadzone były z najwyższym poszanowaniem autentyzmu i unikatowej barokowej kompozycji integralności jego wnętrza, pozwoliły zachować jednolity i kompletny charakter zabytkowego kościoła parafialnego.

Kościół Świętego Michała Archanioła w Szalowej wzniesiony został w latach 1739-56. Bogate barokowo-rokokowe wnętrze świątyni ozdobione jest wielobarwną dekoracją malarską. Dzięki wieloletnim i wieloetapowym remontom i pracom konserwatorskim, które zostały poprzedzone szczegółowymi badaniami, została utrwalona forma i materia kościoła zaliczanego do jednego z najcenniejszych zabytków epoki w skali Europy.

Wyróżnienie w wyżej wymienionej kategorii otrzymała również Willa Koliba - Muzeum Stylu Zakopiańskiego im. Stanisława Witkiewicza w Zakopanem. Muzeum Tatrzańskie im. Doktora Tytusa Chałubińskiego - Instytucja Kultury Województwa Małopolskiego - właściciel obiektu, zostało wyróżnione za kompleksowe prace konserwatorskie i budowlane wykonane z pełnym poszanowaniem historycznej substancji i formy zabytku.

Willa Koliba została wzniesiona w latach 1892-93, dla kolekcjonera góralszczyzny Zygmunta Gnatowskiego. Projekt autorstwa Stanisława Witkiewicza stanowił zmaterializowaną formę idei narodowej architektury inspirowanej sztuką i atmosferą Podhala.
Wykonane prace utrwaliły wartości zabytkowe obiektu i zoptymalizowały jego funkcjonalność jako placówki muzealnej.