21. Brygady Strzelców Podhalańskich im. Mieczysława Boruty-Spiechowicza świętowała 30 urodziny

- Pomni ponad 100-letniej historii i tradycji jednostek podhalańskich, świętujemy dziś 30-lecie utworzenia 21. Brygady Strzelców Podhalańskich. To wystarczająco długo, aby na dobrych fundamentach, jakimi były wartości wyznawane przez naszych wielkich poprzedników, zbudować własną tradycję, własne wartości, własną unikatowość. Składają się na to zarówno lata pracy moich poprzedników, jak i wszystkich żołnierzy tworzących podhalańską rodzinę… piękną rodzinę. Ludzi gór i pogórza, często pozytywnie upartych, zaciętych ale przez to wytrwałych, o jasno określonej postawie i sztywnym kręgosłupie moralnym. Podhalańczyk to swoiste połączenie Zawiszy z Janosikiem - mówił dowódca podhalańczyków, płk Tadeusz Nastarowicz.

Tradycje 21. Brygady sięgają 1918 roku. Za początek polskich oddziałów górskich uznaje się utworzenie w 1913 roku Drużyn Podhalańskich – paramilitarnej organizacji działającej w Galicji przed wybuchem I wojny światowej. Niedługo po odzyskaniu niepodległości płk Andrzej Galica, rodowity góral i oficer Legionów, otrzymał rozkaz utworzenia Podhalańskiego Okręgu Wojskowego. Początkowo powstało siedem kompanii strzeleckich, a dowódca ze składek mieszkańców Podhala kupił 12 karabinów maszynowych. Kilka miesięcy później stworzono już dwa pułki piechoty, a kolejne na bazie jednostek armii gen. Hallera powstały do 1920 roku. Pułki podhalańskie zorganizowano w brygadę, a później w Dywizję Górską, która walczyła w wojnie polsko-bolszewickiej.

W międzywojniu istniały już dwie dywizje piechoty górskiej: 21. Bielska oraz 22. Przemyska. Dodatkowo powołano dwa pułki artylerii górskiej, które później rozformowano. O stworzeniu Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich zadecydowano w 1940 roku, a pierwszym dowódcą brygady został gen. Zygmunt Bohusz-Szyszko.

W czasie II wojny światowej Podhalańczycy walczyli m.in. Norwegii. Wzięli udział w walkach o Ankenes i Beisfiord oraz miasto i port Narvik. Po walkach brygada uległa rozproszeniu, a z żołnierzy, którzy przedostali się do Wielkiej Brytanii, sformowano batalion strzelców podhalańskich. Wojskowi z tego oddziału walczyli w składzie 1. Dywizji Pancernej gen. Maczka m.in. we Francji, Belgii, Niemczech i Holandii. Pułki podhalańczyków na Podhalu i Podkarpaciu organizowała też Armia Krajowa. W 1944 r. „górale” walczyli z Niemcami podczas akcji „Burza”. Podhalańczycy jako pierwsi pośród polskich żołnierzy otrzymali krzyże Virtuti Militari.

Po II wojnie światowej, oddziały podhalańskie utworzono w formacjach podległych Ministerstwu Spraw Wewnętrznych. Natomiast dopiero w 1993 roku powstała 21. Brygada Strzelców Podhalańskich, jako nowy związek taktyczny Krakowskiego Okręgu Wojskowego. Brygada przejęła dziedzictwo i tradycje wszystkich jednostek górskich. Patronem podhalańczyków jest gen. bryg. Mieczysław Boruta-Spiechowicz.