Przewodnik po stylu zakopiańskim

- Styl zakopiański to połączenie prostoty, z jaką górale budowali od wieków swe drewniane chaty, z geniuszem Witkiewicza - komentuje Grzegorz Piksa, jeden z zakopiańkich architektów. - Pozwolił on przerodzić się Zakopanemu z małej wioski w stylowy kurort z piękną zabudową. Przed I wojną światową niemal co drugi dom w mieście był bądź to wybudowany przez Witkiewicza, bądź też na jego koncepcjach wzorowany.

Dziś tych stylowych willi jest już niestety coraz mniej. By je odszukać trzeba się nachodzić. Warto to jednak zrobić, tym bardziej że "Krakowska" przygotowała specjalny przewodnik po szlaku stylu zakopiańskiego.

1. Koliba
(ul. Kościeliska 18)
To był pierwszy projekt, który narysował Witkiewicz i którym zapoczątkował swój oryginalny styl. Zaprojektowany dla hr. Zygmunta Gnatowskiego drewniany dom stoi na ulicy Kościeliskiej, czyli dawnej starówce Zakopanego. "Kolibę", która ma spadzisty dach pokryty gontem, piękne sosręby (drewniane belki pod sufitami), a także bogate drewniane zdobienia można podziwiać tym łatwiej, że w jej wnętrzu znajduje się jedna z filii Muzeum Tatrzańskiego.

**2. Willa Pod Jedlami
(Koziniec 1)
Nazwa budowli pochodzi od drzew rosnących w pobliżu. Projekt był realizowany dla rodziny Pawlikowskich i do dnia dzisiejszego pozostaje w jej rękach. Niestety w związku z tym, że budynek jest prywatny można go podziwiać tylko z zewnątrz. Pomimo tego uznają willę za perełkę zakopiańskiego budownictwa. Fascynujące są zwłaszcza prowadzące do wnętrza domu, obudowane, strome schody oraz podmurówka z nieciosanego górskiego kamienia.
3. Oksza
(Zamoyskiego 25)**
Kolejnym punktem na naszej mapie jest Willa "Oksza", dawniej zwana "Korwinówką". Budynek zbudowany z drewna na kamiennej podmurówce jeszcze kilka lat temu bardzo szybko niszczał. "Oksza" w latach 20. pełniła rolę pensjonatu, a potem internatu dla gimnazjalistów. Po wojnie mieścił się tu dom zdrowia dzieci i młodzieży. I gdy wydawało się, że z budynku zostaną tylko zgliszcza obiekt przejęło Muzeum Tatrzańskie, które po gruntownym remoncie urządziło w środku ekspozycje artystów XX wieku.

4. Kaplica w Jaszczurówce
Zdjęcie jedynej świątyni na naszej liście zdobi 60 proc. wszystkich pocztówek wysyłanych z Zakopanego. Nic dziwnego! Malutki budynek o konstrukcji zrębowej opiera się na wysokiej, kamiennej podmurówce i jest malowniczo wkomponowany w pobliski las. Esteci docenią też zapewne stojący w środku drewniany ołtarz, przypominający wnętrza drewnianej chaty.

5. Willa Ślimak
(Krupówki 77)
Dom zbudował Jędrek Ślimak na podstawie projektu Witkiewicza. Początkowo mieszkał tam brat Stanisława - Jan, ale po wybuchu I wojny światowej oddał willę żonie projektanta, Marii Witkiewicz, która zmieniła jej nazwę na "Zośkę". Teraz w środku jest restauracja, więc piękno domu zobaczymy także od wewnątrz.

6. Konstantynówka
(Jagiellońska 16)
Ten budynek jeszcze kilka lat temu także był w kiepskim stanie. Mieściła się tu dyrekcja firmy "Polskie Tatry". 3 lata temu zabytkowy dom, gdzie kiedyś mieszkał Joseph Conrad, czyli Józef Korzeniowski, przejął jednak milioner z Wołomina. Efekt? Teraz jest tam jedna z modniejszych restauracji w mieście. Obiekt zobaczymy więc od środka. A warto to zrobić nie tylko ze względu na doznania estetyczne, ale też po to, by dotknąć historii. W budynku oprócz Conrada mieszkali też przed laty: Józef Piłsudski, Stanisław Ignacy Witkiewicz i Stefan Żeromski.

7. Klasztor sióstr Albertynek
(Kalatówki)
Ten piękny drewniany budynek mieści się na Kalatówkach. Kaplica została zbudowana przez sześciu zakonników, w tym samego Brata Alberta. Do dziś, w sercu gór, kwitnie tu życie duchowe.

8. Willa Rialto
(Chałubińskiego 4)
Największy budynek zaprojektowany przez Witkiewicza. Kiedyś sanatorium gruźlicze, dziś prywatny obiekt. Obok mieści się muzeum "Palace".

9. Muzeum Tatrzańskie
(Krupówki 10)
Jedyny w całym gronie budynek murowany. Witkiewicz współ-projektował go razem z Franciszkiem Mączyńskim. Obiekt można zwiedzać codziennie.